ҚАЖЫЛЫҚ: БИЫЛ ҚАНДАЙ ТАЛАПТАР ЕНГІЗІЛДІ?

Кімде кім Алланың ризашылығы үшін қажылық парызын өтеу барысында жаман сөзден, теріс қылықтардан, күнәлардан сақтанса, анасынан туылғандай пәк болып қайтады. Міне, хадисте осындай сүйінші хабар бар. Қасиетті Мекке мен Мединаға барып, қажылық жасауды армандамайтын мұсылман жоқ шығар. Келесі жылдан бастап, елімізден ұлы сапарға баратын қажыларға бірқатар талаптар енгізіліп отыр. Әуелі өзгерістер туралы айтпас бұрын қажылық маусымын ұйымдастыруға қатысты мәселелерге тоқталсақ.

Жыл сайын Бас мүфти бастаған муфтият делегациясы Сауд Арабия Королдігі Қажылық және ұмра министрлігімен келісім-шарт жасасып, соның негізінде алдын ала қажылық орындары бөлінеді.

Саудия министрлігінің елімізге бөлген қажылық орындары қай мекемеге табысталады? Әрине, бұл міндет республикалық ислами діни бірлестік ретінде Қазақстан мұсылмандары діни басқармасына жүктеледі.

Себебі қажылық ол – ғибадат. Бес парыздың бірі. Ал, енді діни басқарма коммерциялық мекеме болмағандықтан қажылық қызметінің техникалық жағын ұйымдастыру жоспарлы конкурстан іріктелген жеке туроператорларға табысталады. Муфтият тарапынан арнайы қажылық миссиясы құрылады. Миссия міндеті – туроператорлардың қажыларға қызмет көрсету сапасын қадағалаудан бастап, қажылық рәсімдерінің дұрыс орындалуы, қажылардың денсаулығы мен қасиетті орыннан отандастарымыз жайлы дер кезінде ақпарат таратуын және т.б. жағдайларды жіті бақылау. Сондай-ақ, муфтиятқа қарасты ұстаздардың қажыларға уағыз айтуын қамтамасыз етеді.   

Елімізде 2024 жылы 17 туроператор қажылыққа ниет еткендерге қызмет көрсету құқығына ие болды. Демек, конкурстан өткен 17 туроператор қажылардың қауіпсіздігіне, оларды Мекке-Мединаға апарып-әкелуге, қонақ үй және ас-сумен, транспортпен қамтамасыз етуге және тиісті құжаттарын рәсімдеуге міндеттеледі.

Олар: «Хикмет Тревел» ЖШС, «Атлас Туризм» ЖШС, «Қызмет Саяхат» ЖШС, «Tawaf Travel» ЖШС, «Хидаят-Нур» ЖШС, «Нұр-Қазақстан» ЖШС, «Nurkhan travel» ЖШС, «Сембекова и К» ТС, «Sanabl kz» ЖШС, «Mina travel» ЖШС, «Ал-Маруа» ЖШС, «Ордабасы – НЖ» ЖШС, «Robinzon kz» ЖШС, «Delta Tour» ЖШС, «Иман Travel Тур» ЖШС, «Dostik travel» ЖШС, «Qazaq Sapar» ЖШС.                                      

Енді енгізілген өзгеріске тоқталайық. Қазақстандық қажылық компаниялар 2023 жылдың 20 желтоқсанына дейін келесі жылы қажылыққа баратын азаматтарды базаға тіркеп, тиісті төлемдерді жасап үлгеруі тиіс. Негізі бұл талап – Сауд Арабия Королдігі Қажылық және ұмра министрлігі тарапынан бұрыннан бар. Біздің еліміз үшін жаңалық болғанымен басқа елдер осы талап негізінде жұмыс жасайды.  

Көптеген мемлекеттерде қажылыққа баратын азаматтар  әуелі кезекке тұрады, сосын жеребе арқылы анықталады. Алысқа бармай-ақ, көршілес Өзбекстан, Қырғызстан мемлекеттерінің қажылары осы талап бойынша қажылыққа аттанады.     

Сондықтан келесі жылы қажылыққа ниеттенген отандастарымыз аталған 17 туроператордың біріне ертерек тіркелуге асығулары қажет. Әлі уақыт бар, үлгереміз деп немқұрайлы қарауға болмайды. Талап өзгеріп жатыр. Сондықтан келер жылы қажылыққа ниет еткен мұсылман жамағатын ертерек қамдануға шақырамыз!

Қажылық компанияларына құлаққағыс

Еліміздегі қажылықпен айналысып жүрген туроператорларға қатысты бірқатар мәселелерге тоқталып өтсек.

Біріншіден, қажылық жарнамасы. Өкінішке орай, қажылық компаниясын (әсіресе ұмра қажылығына) жарнама жасау кезінде қағбаның дәл қасында яки басқа да құлшылық алаңдарында боянып алған қыздардың яки қол ұстасқан ерлі-зайыптылардың жарнама жасауы жиілеп барады. Бұлай қасиетті жердің қадірін түсірмейік.  Шын барғысы келген адам боянып-сыланған қызға қарап, қағбаға бармайды. Бұл өте ұят. Бұндай дарақылықты тоқтатайық!  

Екіншіден, өткен қажылық маусымында арнайы рұқсаты жоқ қажылық компаниялардың заңсыз жолмен қажылыққа алып баруының кесірінен біршама отандастарымыз тірнектеп жинаған қаржысын төлеп, Меккеге барып тұрып, қажылықтарын өтей алмай қайтты. Мұсылман адам үшін бұдан асқан қорлық бар ма?!

Қажылықтың парыз амалдарының бірі (ихрам кию, арафатта тұру, зиярат тауабын жасау) орындалмаса, қажылық парызы өтелген болып саналмайды. Яғни, қаржылық мүмкіндігі болса, қайта барып, орындауы тиіс. Ал енді уәжіп амалдары орындалмаған жағдайда онда құрбан шалу секілді өтемі жасалады. Яғни, каффарат қажет етіледі. Қасиетті орынға аса маңызды құлшылықты орындауға баратын адамды заңсыз жолмен апару дұрыс емес. Мұны шариғат та, заң да құптамайды. 

Мысалы, өткенде Меккеге барып тұрып, қажылығын орындай алмай елге қайтқан адамдар енді қайта қаржы жинап қажылыққа бара алады ма? Ондай мүмкіндік енді ол кісілерде бола ма? егер қажыға барам деп жүріп дүниеден өтіп кетсе ше? Сол кісілердің қажылығының өтемін кім мойнына алады? Үлкен сұрақ!

Сондықтан қажылық компанияларының басшылары осы жауапкершілікті сезінсе екен дейміз. Біреудің құлшылығын аяққа таптамайық. Керісінше, мұсылман жамағатының арманы болған қажылық ғибадатын дұрыс орындауына мүмкіндік жасайық!

Туроператор мен Турагенттер

Биыл конкурстан өткен 17 туроператор бар дедік. Енді умраға апарып жүрген басқа да туристік компаниялар бар. Байқауға жіберілмеген туристік компаниялар да қазақстандықтарды қажылыққа апара алады. Ол үшін мұндай туркомпаниялар конкурстан өткен 17 туроператордың бірімен агенттік келісім-шарт жасауы тиіс. Бірақ, олар ары кеткенде 100 адамды ғана қажылыққа апара алады. Сондықтан, қажылыққа баратын адам туроператордың келісім шарт құжаттарын тексеріп алғаны жөн.   

Қажылыққа заңсыз апару шариғатқа қайшы

Қалай сонда қажылыққа да заңсыз жолмен апарады ма деген орынды сұрақ туындайды? Үлкен қажылыққа арнайы қажылық визасымен кіруге рұқсат етіледі. Ал, ол қажылық визасы Қазақстанда жоғарыда  айтылған 17 туроператорға ғана беріледі. Кейбір турагенттер туристтік визамен апаруға тырысуы мүмкін. Бірақ, қажылық визасы болмаған адамдарды құлшылық ету алаңдарына яғни, қағбаға, арафат тауына кіргізбейді. Тіпті, әр елге қанша квота бөлінеді, соған сай, қонақ үйлер мен Муздалифа, Мина, Арафаттан арнайы орындар қарастырылады. Ал, заңсыз барғандарға құлшылық алаңдарынан ешқандай орын бөлінбейді. 

Сосын олар не істейді? Әртүрлі жолдармен келісіп, заңды түрлі айла-тәсілмен бұзып, қажылық алаңдарына кіргізуге тырысады. Сосын апарған қажыларын алдау, оларды ішке кіргізу үшін жалған құжат жасау т.б. түрлі заң бұзушылықтар орын алады. Құдайдың өзі қонақ етіп шақырған адам, қаражатын толық төлеген соң неге ұрлық жасап қойған адам сияқты Қағбаға қашып кіруі керек. Мұндай заңсыздыққа жол берілмеуі тиіс.

Қажылардың назарына

Соңғы мәселе, қажылыққа барғысы келетін азаматтар нені ескерулері тиіс. Бірінші кезекте, рұқсат етілген 17 туроператордың бірімен байланыс орнатыңыз. Құжаттарын тексеріңіз. Қажылықты өтеу сізге парыз. Сондықтан дұрыс таңдау жасаңыз. Қашып-пұшып баратын заңсыз жолды таңдамаңыз. Ақшаңызды толық төлеп, бүкіл ағайын-туысыңызға бір шәугім шәйіңізді беріп, елден Алланың үйін зиярат етуге шыққан соң дұрыс жолмен барған жөн.

Алла Тағала баршамыздың құлшылық-ғибадаттарымызды қабыл еткей! Қажылыққа ниет еткен баршаға ұлы сапар қажылыққа бару нәсіп болғай! Әумин!

Қажылыққа қатысты толығырақ ақпаратты +7700 100 12 46, +7700 100 12 47, +7708 015 98 97 байланыс номерлерінен алуға болады.

Алматы қаласының

бас имамы

Төлеби Оспан