Қырғызстандықтар алкоголь сатудан бас тартуда
Қырғызстандағы бірқатар ауылдар жергілікті дүкендерде спирттік ішімдіктердің сатылуына тыйым салды. Мұндай бастама алғаш рет 2008 жылы Ош облысының Караке ауылындағы тұрғындар тарапынан ұсынылған болатын. Уақыт өте келе бұл шешімді бүкіл Қырғызстан бойынша 30 ауыл құптады. Мұндағы ең басты мақсат – ауылдардағы қылмыс деңгейін төмендетіп, жастарды алкоголизмнен қорғау. Спирттік ішімдіктердің сатылымына тыйым салуға ең басты үндеушілер – ауыл тұрғындары. Олардың шешімдері жергілікті билік, имамдар және дүкендердің иелері тарапынан қолдау тапты. Арақ жоқ ауылдар туралы Ummamag.kg ислами сайты хабарлап отыр.
Ош облысы: Караке, Мурдаш, Гагарин, Чайчы, Алп-Ордо, Қара-Таш, Мады, Қызыл-Суу, Киров, Алайку ауылдары және Ноокат ауданындағы Қырғыз-Ата ауылдық округінің жеті ауылы.
Ош облысының тұрғындары өз ауылдарында алкогольдің сатылуына тыйым салған алғашқылардың бірі болатын. 2008 жылы Ноокат ауданының Караке ауылында жергілікті тұрғындар спирттік ішімдікті сатуға тыйым салу жөнінде бастама көтерді. Оларды Алай ауданының Мурдаш және Гагарин ауылдары қоштады. Ол жерде мұндай тыйым 2013 жылы енгзілген болатын. Тұрғындар маскүнемдіктің кесірінен туындайтын толассыз ұрыс-керіс, төбелестен шаршап, жергілікті өзін-өзі басқарушы басқарманың басшысына дүкендерде спирттік ішімдіктің сатылуына тыйым салу жөнінде хат жолдады. Нәтижесінде, айыл окмоту мейрам кезінде алкогольдің сатылуына тыйым салды. Алайда, жергілікті тұрғындардың көздеген мақсаты бұл емес болатын. Сөйтіп, олар өздері бастап, алкогольдің зияны жайлы түсіндіру жұмыстарын жүргізе бастады. Ақыр соңында, барлық дүкендер спирттік ішімдіктерді сөрелерінен өз еріктерімен алып тастады. Соның арқасында ауылдағы маскүнемдердің саны азайды.
2015 жылғы жер сілкінісінен кейін Қара-Су ауданының Чайчы, Алп Ордо, Қара-Таш, Мады және Қызыл-Суу ауылдары өз ауылдарында спирттік ішімдіктің сатылуына бірауыздан дерлік қарсы шықты. Ош облысы, Қара-Су ауданының әкімінің орынбасары Мурадин Тешебаевтың айтуынша, ол кезде мұндай шешім тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қабылданған.
«Мұндай шешім аудан тұрғындарының қауіпсіздігі үшін қабылданды. Қара-Су ауданында 172 апаттық ахуалдағы үй бар. Біреу болмаса біреу мас күйінде сол үйлердің біріне кіріп, ұйықтап қалуы мүмкін. Ал, ол үйлер күтпеген жерден күйреп құлауы ғажап емес», - деді әкімнің бірінші орынбасары.
Кейінірек «құрғақ заң» Ноокат ауданындағы Қырғыз-Ата ауылдық округінің жеті ауылында және Алай ауданының Киров ауылында күшіне енді. Мұндай бастаманы жергілікті тұрғындар да ұсынды, ал, жергілікті билік оны қолдады.
Жақында ғана 2017 жылдың ақпан айында спирттік ішімдіктерге тыйым Қара-Құлжа ауданының Алайкуу ауылында енгізілді.
Жақында ғана 2017 жылдың ақпан айында спирттік ішімдіктерге тыйым Қара-Құлжа ауданының Алайкуу ауылында енгізілді.
Исламда спирттік ішімдік пен масайтатын және басыңды айналдыратын ішімдікті ішу харам болып саналады.
Мұхаммед Пайғамбар (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) былай деген:
«Көп мөлшерде масайтатын нәрсенің аз мөлшерін ішу де харам».
Нарын облысы: Комсомол, Мин-Булақ, Бирлик, Таш-Дөбө ауылдары
Нарын облысында алкогольдің сатылуына тыйым енгізген бірінші ауыл Джумгал ауданындағы Таш-Дөбө болатын. 2013 жылдың көктемінде айыл окмоту мен жергілікті тұрғындардың жиналысында алкогольдің сатылуына тыйым салу туралы шешім қабылданды.
Тұрғындардың шешімін айыл окмотудың басшысы Надырбек Бийсеев:
«Көктемгі егін жұмыстары жақындап қалған болатын. Сондықтан, адамдар жұмыстарына ден қойса екен дедік. Маскүнемдердің санын азайтқымыз келді. Ұзақ келіссөздердің нәтижесінде барлық спирттік ішімдіктерге тыйым салуға бел будық. Ұрлық, адамдардың ішкілікке тойып алып, төбелесуі және өсек айту азайды», - деп түсіндірді.
2015 жылға қарай Таш-Дөбө ауылына Бирлак ауылы қосылды. Ал, бір жылдан кейін алкогольдің сатылымына Мин-Булақ пен Комсомол ауылдары да тыйым салды. Ауылдың басшысы Азатбек Нұрманбетовтың айтуынша, бұл бастама жергілікті мешіттің имамы Рустам Чыров тарапынан ұсынылған. Ауыл тұрғындары мен сатушылар бұл ойды бірауыздан қолдаған.
«Бұл шешімге сатушылар мен тұрғындардың бәрі түсіністікпен қарады. Егер кімде-кім спирттік ішімдік сататын болса, 10 мың сом көлемінде салық салынады. Тыйым күшіне енгелі бері спирттік ішімдік сатқан адам болған жоқ», — деді ол.
Чу облысы: Беш-Корук ауылы
Мәскеу ауданының Александровск айылдық аймағындағы Беш-Корук ауылында 2015 жылдың 1-ші шілдесінен бастап спирттік ішімдіктерді сатуға тыйым салынды. Мұндай шешім Беш-Корук ауылы тұрғындарының 25-ші маусымындағы жиналыста қабылданды. Көптеген тұрғындар, әсіресе, әйелдер жастардың спирттік ішімдік ішуімен күресу үшін осындай қатаң шараларды қуаттады. Олардың ойынша, алкогольді бөлшектеп сатуға тыйым салудың арқасында ауылдағы әлеуметтік ахуал жақсарып, қылмыстың деңгейі төмендеуі тиіс.
Алла Құранда алкоголь шайтанның адамдардың арасында жеккөрініш пен өшпенділікті тарату үшін қолданатын қаруларының бірі екенін айтады:
«Уа, иман келтіргендер! Ақиқатында, арақ, құмар ойындары, пұттар және (бал ашуға тігілетін) жебелер – шайтанның лас істерінен. Одан аулақ болыңдар, бәлкім, мұратқа жетерсіңдер! Шайтан сендердің араларыңа арақ пен құмар ойындары арқылы дұшпандық пен жеккөрушілік салып және Алланың зікірінен, намаздан тоқтатқысы ғана келеді. Енді сендер доғарасыңдар ма?» (Қасиетті Құран, 5:90, 91)
Баткен облысы: Кулунду ауылы
Лейлек ауданының Кулунду ауылында алкоголь сатуға үш жыл бұрын тыйым салынған болатын. Алайда, бұл тыйым өткен жылы ғана жүзеге асты. Енді аталмыш ауылдың дүкендерінен алкоголь табылмайды. Бұл бастама жергілікті жастарға тиесілі. Оларды ауылдың ақсақалдары бірден қолдай кеткен. Жастардың көшбасшысы Бақыт Құлматовтың айтуынша, олар өз дегендеріне жету үшін әр сатушымен сөйлесіп шығуға мәжбүр болған.
«Біз арақ мәселесін оңай шештік. Белсенділер әрбір сатушыға барып, спирттік ішімдік сатпауын өтініп және шығындарды өтеуге уәде беріп, сөйлесіп шықты. Бірақ, бәрі алкоголь сатудан өз еріктерімен-ақ бас тартты. Тек үш адам ғана оларға уақыт беруімізді сұрады, себебі, мойындарында несиелері бар екен», - дейді ол.
Жастарды алкогольден тыйып, оның орнына көңілдерін спортқа аудару мақсатында қазіргі кезде ауылдың орталығында футбол алаңы салынып жатқан көрінеді. Оған ақшаны 20 және 47 жас аралығындағы жергілікті тұрғындар жинап берген.
Ыстықкөл облысы: Чок-Тал, Орнок, Чон-Сары-Ой, Бает, Оттук және Туура-Суу ауылдары
Ыстықкөл облысының Чок-Тал, Орнок, Чон-Сары-Ой, Бает, Оттук және Туура-Суу ауылдарының тұрғындары алкогольден бас тартып, спирттік ішімдіктерді канализацияға төгіп тастаған. Қырғызстанның басқа аудандарының тұрғындары сияқты, олар да әуелі алкогольді сатып алып, канализацияға төккен де, содан соң дүкендерге спирттік ішімдіктерді сатуға тыйым салған. Чон-Сары-Ой ауылы бұл бастаманы жүзеге асыруға 26 500 сом жұмсаған болса, Оттук ауылынан 115 мың көлемінде шығын шыққан. Ақшаны жергілікті мешіттер мен тұрғындардың өздері бөлген. Көптеген дүкендердің иелері бұған қарсылық танытпаған көрінеді. Чон-Сары-Ойдың ауылдық басқармасының басшысы Ұлан Әбдіқалықовтың айтуынша, аталмыш бастама жай ғана тыйымды енгізіп, алкоголь сатқандарға айыппұл салумен ғана шектеліп қоймай, мешіттерде алкогольдің зияны жайында түсіндіру жұмыстарын жүргізу арқылы да іске асырылып жатыр екен.
Джалал-Абад облысы: Киров, Қара-Бұлақ ауылдары
Ноокен ауданының Киров ауылында алкогольдің сатылуына үш жыл бұрын тыйым салыныпты. Жергілікті өзін-өзі басқарушы басқарманың басшысы Рахимажан Гапаровтың сөзіне сүйенсек, мұндай шешім халықтың жиналысынан кейін қабылданған. Ауылда түсіндіру жұмыстары жүргізілген. Гапаровтың айтуынша, қазір дүкендерде алкоголь табу мүмкін емес екен. «Керек десеңіз, тойлар да спирттік ішімдіксіз өткізіліп жатыр», - дейді өзін-өзі басқарушы басқарманың басшысы. Мұндай шешім Ноокен ауданының Қара-Бұлақ ауылында 2016 жылы қабылданған.
Баяндалған оқиғалардың бәрі – белгілі бір аудандардағы жергілікті тұрғындардың жеке бастамасы. Алкоголь сатылымына мемлекеттік деңгейде әлі де рұқсат етіледі. Жұмыс орнында алкоголь пайдалануға тыйым салатын, оның түнгі уақытта сатылуын шектейтін және де БАҚ-та спирттік өнімдерді жарнамалауға тыйым салатын заң жобаларын енгізуге талпыныстар болды. Әзірге аталмыш бастамалар жай ғана «талпыныс» қалпында қалып отыр.
Тақырып бойынша жаңалықтар
Қырғызстан астанасы Бішкек қаласында Орта Азиядағы ең үлкен мешіттің құрылысы аяқталды. Мешіт Түркия Діни қорының (TDV) қолдауымен салынған. Осман дәуірінің архитектурасы стиліндегі мешіттің құрылысы Бішкек қаласында 2012 жылы басталған болатын, бұл мәліметті «Анадолу» ақпараттық агенттігі жария етт...
Маусымның 10 күні Қырғызстанның астанасы Бішкекте көп әйел алуды заңдастыруға қатысты дөңгелек үстел өтті деп хабарлайды Azan.kz. Озубек қажының сөзіне қарағанда, егер ер адам бірнеше жанұяны асырай алса, ол екі немесе үш әйел ала алады. «Әйел затын асырау керек, олар жұмыс істеп, ақша табуға міндет...
Қызықты тақырыптар
Мұсылман Үмбетінің басқа діни қауымдар мен конфессиялардан тез ұлғайып жатқаны жайлы жиі естіп жатамыз. Алайда, мұның сандық көрсеткішін біле бермейміз.
Әлеуметтік желілердегі кейбір бақылаушылар Apple компаниясының жаңадан салынып жатқан кампусының суреттерін ежелгі Бағдаттың суретімен салыстырып, қызықты ұқсастықты байқады, деп хабарлайды Azan.kz. ...
Майкл Барнс Луизиана штатының Александрия қаласында діни христиандық жанұяда дүниеге келді. Олар аптасына үш рет шіркеуге барып тұратын. Майкл Джарвистегі христиандық колледжде оқып, 23 жасында Америка әскеріне жазылды, деп хабарлайды All American Muslim. ...
Намаз уақыттары 
