ДАИШ-ПЕН КҮРЕСТІҢ НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Бұрындары соғыс пен бейбітшілік туралы пікірталастар үнемі философия, гуманитарлық ғылымдар, журналистика секілді қоғамның әр салаларында туып жатса, бүгінгі таңда бұл тақырыптар саясаттанудың ең маңызды мәселелерінің біріне айналды. Алайда жетекші дін мамандарының бұл мәселеге қатысты нақты ұстанымы мен пікірлері зайырлылық көзқарасқа қайшы келмегендіктен ерекше аталып көрсетілмеді. Ұзақ уақыт бойы бұл жағдай тұрақты және мызғымас болды. Радикализмнің діни форматтағы көрінісінің пайда болуымен және оның адамзаттың түрлі салаларына агрессивті түрде енуімен қазіргі жағдайдың күрт өзгергенін атап өту маңызды. Жихадтың «өз нәпсімен күресі» секілді діни сипаты уақыт өте келе саяси форматты иемдене бастады. Белгілі бір ұйым мен топтардың өздерінің көздеген мақсаттарына жету үшін дінді және діни терминологияны бетперде ретінде қолдана бастады.
ХХ ғасырдың соңғы отыз жылдығы мен ХХІ ғасырдың басы дәстүрлі Ислам тараған аймақтарда діни ағымдардың ауқымды жандануымен ерекшеленеді. Қазір «жихад» ұғымын қолданатын экстремистік ұйымдардың саны артып келе жатқандығы БАҚ беттерінде жариялануда.
Усама б. Ладен тарапынан әлемдік форматтағы «жихадын» АҚШ-тың Ирак территориясына кіруінен кейін ДАИШ-тің құрушысы ретінде танылған иорданиялық Әбу Мусаб әл-Зәрқауи де насихаттай бастады. Ауған соғысындағы еріктілерге қолдау көрсету үшін Пәкістанға барған Зәрқауи рухани қолбасшы, ұстаз болған және саләфилік дүниетанымдағы Шейх Әбу Мұхаммед әл-Мақдисимен танысады.
Зәрқауи темір тордың арғы жағына да қамалады. ДАИШ-тің болашақ қолбасшысы, ұстазының саләфилік дүниетанымның және жихадтың зорлық-зомбылыққа толы тұжырымдамасын иемденуі жағынан қолайлы орта болады.
ДАИШ (Ирак және Шам Ислам Мемлекеті) – радикалды дүниетанымды ұстанған халықаралық әскери лаңкестік ұйым ретінде күллі әлемге танылды. 2013 жылдан бастап 2019 жылға дейін Жер шарының мемлекеттері мойындамаған, танымаған мемлекет ретінде Сирия мен Ирактың көптеген аудан-қалаларын жұмса жұдырығында, ашса алақанында ұстап отырды. Қысқаша атауы – «Ислам мемлекеті».
Таяу Шығыстағы ДАИШ пен әлемдік елдердің қатысуымен қақтығыс белсенді жүрді. Осы уақытқа дейін ДАИШ-ты жоюға деген талпыныстар көп болды. Алайда олар тек бұл ұйымды әлсіретумен ғана шектелді. ДАИШ жергілікті ұйым ретінде пайда болғанымен, күннен күнге әлемдік террорлық ұйымға айналды. Ұйымды құрайтын әлеуметтік құрылым біртіндеп сараланып, күрделі құрылымға ие болды. Өзінің ерекше құрылымы мен дүниетанымы басқа ұйымдардан ерекшеленетін ДАИШ мамандардың түсінуін біраз қиындатты. Сондықтан онымен күресуін қиындатқан жаһандық қауіпке айналды.
Әлем елдерінің «Ислам мемлекетінің» және оған ұқсас басқа топ пен ұйымдардың күші мен мүмкіндіктеріне жоғарыдан қарамау қажет. Тағы бір қауіп – халифат құру идеясының мұсылман әлемінде өте танымал болуы. Көптеген елдерден келген жихадшылар – арабтар, американдықтар, еуропалықтар, тіпті австралиялықтар Сириядағы қақтығысқа белсенді қатысқан. Еуропаға ағылған босқындар толқынын ескерер болсақ, радикалдардан қолдау көрген лаңкестер бүкіл Батыс Еуропада жихад шығаруға қауқары жетеді. Нәтижесінде, «Ислам мемлекетінің» іс-әрекеттері тек белгілі бір аймақпен шектеліп қалмай, әлемнің түрлі бөліктеріндегі, әсіресе Еуропа мен АҚШ-тағы жағдайды тұрақсыздандыруға әбден қабілетті. Ал бұл, өз кезегінде, мемлекеттік шекараларды, халықаралық қатынастарды, қалыптасқан дәстүрлерді және халықаралық құқықты арандатуына себеп болуы мүмкін.
Бірқатар мәселелер мен жағдайларға байланысты қалыптасқан ішкі саяси және халықаралық жағдай ДАИШ-тың Қазақстанның ұлттық қауіпсіздігіне қауіп-қатерін көрсетеді. Бұл ауқымы жағынан кезіндегі КСРО-ға фашистік Германиядан келген қауіпке ұқсас. ДАИШ-тың мұсылман емес ортада, «еуропалық» мәдениет шеңберінде өмір сүретін мұсылмандарға бағытталған үгіт-насихаттары адамдардың психофизиологиялық қажеттіліктерін басқару арқылы діни дәлелдерді қолданады. Мұндағы діни дәлелдер тек өздерінің мүдде мен мақсаттарына жету үшін қолданған бетперде қызметін атқарады.
Харки Леджер
Жетісу ауданы
"Нәби" мешітінің наиб имамы
Жарияланған мақалалар мен шет елдік сайттардан алынған аудармалардың авторлық құқығы Azan.kz сайтына тиесілі.
 Предыдущий |
Следующий |
| ТӘУЕЛСІЗДІК ПЕН ЗАЙЫРЛЫЛЫҚ | ПАРАЛЛЕЛЬДІ ХАЛИФАТ - ХИЗБУТ-ТАХРИР |
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
