АҒАЙЫННЫҢ АРЫЗЫ - ЕЛДІҢ СӘНІН КЕТІРЕР
Бұқар жырау; «Ағайынның арызы елдің сәнін кетірер, абысынның арызы ауыл сәнін кетірер», – деп айтқандай, ағайын-туғанның араздасып, арадағы байланыстарын үзуі Алланың қаһарына ұшыратып, елдің берекесін кетіреді.
Әрине, туыстық байланыстың үзілуінің бірнеше себептері бар. Соның бірін дана халқымыз: «Араласпаса, ағайын жат», «Ағайыннан шет жүрсең, көңілің бір күн тарығар», – дегендей, жиі-жиі араласып-құраласпау да туысқандық байланыстың үзілуіне апаратынын айтқан.
Сол сияқты, болмайтын кішігірім мәселелер үшін түймедейді түйедей етіп, артын айғай-шуға ұластыру да жақсылық емес. Мұндай жағдайда Раббымыздың: «Әрине, кім сабыр етіп, кешірімді болса, дау жоқ, істердің ең маңыздысы осы» («Шура» сүресі, 43-аят), – деген сөзіне құлақ асып, сабырлы, кешірімді болуға тырысқан жөн. Сүйікті Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзінің хадисінде нағыз туыстық байланыс жасаушыны сипаттап: «Туыстарының қарым-қатынасына жауап қайтарушы – байланыс жасаушы емес, нағыз туыстық байланысты жасаушы – туыстары қатынасты үзгенде байланыс жасаушы», – деген (Бұхари).
Майқы би бабамыз айтқандай: «Ауыр жүкті бөлісу – ақ атанның парызы», – демекші, аса қамқор ерекше мейірімді Раббымыз да ағайын-туысқандарға қарайласып, қолдары қысқарып, қалталары жұқарып, қажеттілік туындағанда, оларға қол үшін беруді Құран Кәрімде бұйырып: «Негізінде Алла әділетті, игілікті және ағайын-туысқанға қарайласуды бұйырады», – деп ескерткен («Нахыл» сүресі, 90-аят). Сол секілді Алла Тағала Өзінің қасиетті Кітабында Пайғамбарымыз Мұхаммедке (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «(Мұхаммад), олар сенен Алла жолында не беретіндерін сұрайды. Оларға: «Қайыр істе болсаңдар, әке-шеше, туыс-жақындар, жетімдер, міскіндер және жолда қалғандар үшін. Қайырдан не істесеңдер, күдіксіз Алла оны біледі», – деп айт», – деген («Бақара» сүресі, 215-аят).
Осы тәрізді аяттарға құлақ асқан дана халқымыз: «Өле жегенше, ағайынмен бөле же», «Бауыр шырын, бас тәтті. Ағайынмен ішкен ас тәтті», «Туысы бірдің қонысы бір. Туысы бірдің уысы бір» деп, ұл-қыздарына ақыл айтып отырған. Жаббар Иеміз тағы бір қасиетті аятында: «Жүздеріңді шығысқа, батысқа жөнелту бір игілік емес. Бірақ кім Аллаға, ақырет күніне, періштелерге, кітаптарға, пайғамбарларға иман келтірсе және туыс жақындарына, жетімдерге, міскіндерге, жолда қалғандарға, сұраушыларға және құлды азат етуге жақсы көре отырып, мал сарп қылса, әрі намазды толық орындап зекет берсе, өзара байласқан уәдесін орындаушы, таршылықта, қиыншылықта және соғыс кезінде сабыр етуші болса, міне солар шыншылдар әрі солар тақуалар», – деп баян еткен («Бақара» сүресі, 177-аят).
Әбу Һурайра (р.а.) Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) былай деп айтқанын жеткізген: «Кім Аллаға және Қиямет күніне иман келтірсе, қонағын сыйлап, құрметтесін. Кім Аллаға және қиямет күніне иман келтірсе, туысқанымен қарым-қатынасын үзбей, жалғастырсын. Кім Аллаға және қиямет күніне иман келтірсе, жақсы сөз сөйлесін немесе үндемесін» (Бұхари, Мүслім).
Жақын-жуықпен жақсы байланыста болу – тәубеміздің қабыл болуына, күнәларымыздан арылып, тазаруымызға үлкен септігін тигізеді. Бұған дәлел хадис: «Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) алдына бір жігіт келіп: «Уа, Алланың Елшісі! Мен бір ауыр күнә істеп қойдым. Енді маған тәубеге келу жолы бар ма?», – деп сұрайды. Сонда Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Анаң бар ма?», – деп сұрады.
– Жоқ, – деп жауап берді жігіт. Сонда пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Анаңның сіңілісі бар ма?», – деді.
– Иә, – деп жауап берді жігіт.
– Олай болса, нағашы әпкеңе жақсылық жаса, батасын аласың және Алла күнәларыңды кешіреді», – деп айтты (Әт-Тирмизи).
Ағайын-туысқандармен қарым-қатынасты үзбей, көркем мәміледе, тату-тәтті байланыста болу – жұмақ-пейішке кіруімізге жетелейтін ұлы амал. Сүйікті Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Уа адамзат! Өзара сәлемді жайыңдар, аш-мұқтаждарды тамақтандырыңдар, туысқандармен болған байланысты үзбеңдер, адамдар түнде ұйықтап жатқанда тұрып намаз оқыңдар. Міне, сонда аман-есен жәннатқа кіресіңдер», – деп айтқан (Ахмад, әт-Тирмизи, ибн Мәжә).
Ал, Әбу Айюб әл-Ансариден (р.а.) жеткен тағы бір хадисте Пайғамбарымызға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Маған, мені жәннатқа кіргізетін амалды хабар етіңізші», – дегенде, Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Аллаға ғана құлшылық етіп, Оған еш нәрсені ортақ қоспа, намаз оқып, зекет бер. Сондай-ақ, туысқанмен байланысыңды үзбе», – деп айтты», – делінген. (Бұхари, Мүслім).
Түрксіб ауданы "Фирали Ферғанұлы"
мешітінің наиб имамы Исмаилов Мұратжан
Жарияланған мақалалар мен шет елдік сайттардан алынған аудармалардың авторлық құқығы Azan.kz сайтына тиесілі.
 Предыдущий |
Следующий |
| ҚАЗАҚ ДАЛАСЫНДАҒЫ ИШАНДАР МЕН АХУНДАР | ӘЛІБАЙ АХУН ҚОСҚҰЛАҚҰЛЫ |
Тақырып аясындағы мақалалар
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
